Kedi ve Köpeklerde Mevsimsel Depresyon

Kedi ve Köpekler Bahar Aylarında Depresyona Girer Mi?

Son günlerde havaların soğumasıyla birlikte yağışlı ve daha az güneşli günleri daha fazla görmeye başladık. Sonbaharın gelişi ve havanın değişmesi ile bizler nasıl farklı bir ruh haline bürünüyor ve hazırlıklar yapmaya başlıyorsak, köpek ve kedi dostlarımız için de sonbahar hazırlıklarına başlama zamanı geldi.

Dostlarımız da tıpkı bizler gibi bu aylarda daha melankolik ve depresif olabilir. Hem kediler hem köpekler sonbahar ayları boyunca daha mutsuz haller ve davranışlar sergilerken, onları daha iyi hissettirmek için neler yapabiliriz diye sizler için araştırdık ve yazımızda dostlarımızın mevsimsel depresyonu ile ilgili her ayrıntıya yer vermeye çalıştık.

Birçok bilimsel çalışma, bu aylarda köpeklerin ve kedilerin daha farklı davrandığını ortaya koyuyor. Kedileri gözlemlersek tıpkı çöldeki ataları gibi güneşin olumlu mental enerjisini hissederler çünkü duygusal anlamda hem kediler hem de köpekler bizden daha duyarlı ve hassatır, ne de olsa onlar bizden daha çok doğaya yakın ve doğanın ritmine göre yaşayan canlılar. Dolayısıyla tıpkı havanın ısınması onlara enerji katarken soğuması da onları mutsuz eder. Havanın soğuyacağını doğal ritimlerinden içgüdüsel olarak sezer ve güneş ışınlarının giderek eğildiğini fark ederler, buna göre davranışları değişir.

Yapılan bilimsel deney ve gözlemler, hem kedi hem de köpeklerin depresyona girebileceğini ortaya koyuyor. Köpekler, insanlarla aynı zihinsel süreçlere ve kapasiteye sahip olmasalar da, bazı durumlar sonucunda depresyon belirtileri gösterebiliyor. Köpeklerde depresyon insanlardakiyle aynı karmaşık klinik nitelikleri taşımasa da belirtilerinin fark edilmesi ve bu belirtiler hakkında bilgi sahibi olunması önem taşıyor.

Bir çok tarihi makalede de bahsedildiği üzere; kedilerden,18.yüzyıldan önce gemilerde sadece fare avcısı olarak değil aynı zamanda hava tahmincisi olarak da faydalanılırdı. Kedilerin soğuğa karşı verdikleri hassas tepkilere bakarak fırtınanın yaklaşacağını anlar ve önlem alırlardı. Kediler bu dönemlerde tutarlı tahminleri sayesinde bu konuda oldukça ün salmıştı. Aslında işin bilimsel boyutu, sıcak ve soğuk hava değişimlerinin yarattığı basıncın kedilerin ruh hallerini değiştirmesinden ibarettir. Aynı ruh hali değişimi köpekler için de geçerlidir. Kulaklar ve burun tıpkı bir barometre gibi işler ve daha dar ve küçük alanlara saklanmaya, burun ve kulaklarını hatta tüm yüzünü sürekli olarak hızlı hızlı temizlemeye başlar. Doğal ortamlarında avcı olmalarından dolayı havayı koklamayı iyi bilirler.

Sonbahar aylarında dostlarımızın depresyona girmemesi için özellikle dikkat edilmesi gerekenlere değinmemiz gerekirse; dış parazitlerle mücadele bunlardan önemli bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu aylarda dostumuzun değişen yeme alışkanlıkları, ve diğer depresyon nedeni olabilecek nedenlerden dolayı bağışıklığı düşer ve bu yüzden özellikle bu aylarda aşılarını ve eğer kronik bir hastalığı varsa sağlık kontrollerini aksatmamak gerekir.

Kedi ve Köpeklerin Depresyona Girmesinin Belirtileri Nelerdir?

Bilimsel çalışmalar gösteriyor ki; kedi ve köpek sahibi insanlar daha az depresyon belirtisi gösteriyor. Onlar bizi böylesine mutlu ederken acaba onlar da mutlu mu diye düşünüyoruz. Peki kedi veya köpeğimizin depresyonda olup olmadığını nasıl anlarız?

Depresyondaki kedi köpeklerin genellikle uyku alışkanlıkları değişmeye başlar. Normalde sahipleri evden çıktığında uyuma, eve döndüklerinde ise uyanma eğiliminde olan kedi ve köpekler depresyona girdiklerinde sahipleri eve döndüğünde de uyumaya devam ederler. İnsanların seslenmelerine ve varlıklarına tepki vermeyebilirler, eski heyecanlarını yansıtmazlar. Köpeklerde depresyon belirtileri arasında patilerini her zamankinden sık yalama, kedilerde ise kendisi daha sık yalama gibi davranışsal değişiklikler görülür. Ayrıca belirtiler arasında, köpeklerde çiğneme hatta yiyecek olmayan nesneleri dahi çiğneme, parçalama gibi davranışlar da yer alır. Patilerini yalayarak ve çiğneyerek kendilerini sakinleştirmeye çalışmalarına sıklıkla rastlanmaktadır. Kedi ve köpeklerde depresyon belirtileri iştahlarındaki ve yeme alışkanlıklarındaki değişime de yansıyabilir. Depresyona giren köpekler her zamankinden çok ya da az yemek yiyebilir, kilo alıp verebilir.

Köpeklerde depresyon belirtileri ile hastalık belirtileri büyük oranda örtüşmektedir. Bu nedenle depresyon belirtileri gösteren köpeklerin yakından gözlemlenmesi ve fiziksel bir sağlık sorunlarının olup olmadığının belirlenmesi için veteriner hekimlerden yardım alınması gerekmektedir.

Bahar yağışlarına bağlı paraziter ve ishaller görülebilir. Bahar aylarında sık sık yağış olması sonucu, köpeklerimizi gezdirdiğimiz alanlarda oluşan su birikintilerinden tek hücreli bağırsak parazitleri dostlarımızı rahat bırakmaz. Bunlar bildiğimiz bağırsak parazitlerinden farklıdır ve rutinde uygulanan parazit ilaçları maalesef etkili olmamaktadır. Bu tek hücreli parazitler şiddetli ishal ve kusma ile karakterize hastalık haline neden olurlar. Bu tip olgularla karşılaştığımız takdirde hemen veteriner hekimimize başvurmalıyız. Ayrıca bu dönemde sindirim sistemini desteklemek amacıyla oluşturulmuş takviye besinler kullanılabilir.

İşte ufaklıkta gözleyebileceğiniz bazı belirtiler:

Hareketliliğin ve enerjinin azalması, isteksiz tepkiler
Yürüyüşe çıktığınızda veya evde daha yavaşça yürüme
Özellikle yağmur ve gök gürültüsü duyduğunda daha güvenli olarak gördüğü yerlere saklanma
Kaygı bozukluğu
Kusma
İshal
Kürkünde fazla yalanmadan kaynaklı kelleşme, yara
Akıntılı burun ve gözler
Eğer hasta ise stresten dolayı geç iyileşme
Yiyecek olmayan maddeleri yeme
İştahsızlık
Sürekli uyuklama
Ani kilo kaybı
Tuvalet düzeninin değişmesi

Kedilerin soğuk havayı sevmeme nedenleri hem sıcağa düşkün olmaları hem ıslanmayı sevmemelerinden kaynaklanır. Kedilerin tüyleri, köpeklere oranla suya daha az dayanıklı olduğundan ıslandığında ağırlaşır, hareketi zorlaştırır, geç kuruduğundan da kedinin üşümesine neden olur. Bu durum içgüdüsel olarak onları rahatsız eder çünkü avlanma sırasında hareket kabiliyetlerini azaltır ve gerektiğinde kaçamamalarına neden olur. Kedi ırklarının çoğu aslında sıcak iklimden geldiği için soğuk havadan hoşlanmazlar. Vücut yapısı her ne kadar yüzyıllar içinde sıcak ve soğuk havayı dengelemeye çalışsa da henüz yeteri kadar evrimleşememiştir. Islandıklarında vücut sıcaklık dengesini ayarlamak daha zorlaştığından hipotermiye bile girebilirler.

Ayrıca depresyondaki köpek ve kediler gök gürültüsü duyduğunda yerinden sıçrayabilir. Sebebi ise gök gürültüsünü, bizden çok daha geniş bir frekansta ve ses yüksekliğinde duymalarıdır, yani gök gürültüsü onlara, bizden çok daha korkutucu ve gürültülü duyulmaktadır. Haliyle bu gürültüyü duyan köpeğiniz veya kediniz yerinden sıçrayabilir. Gök gürültüsünü duyduğunda korkup yanınıza gelecektir veya daha korunaklı bir yere saklanmaya çalışacaktır çünkü gök gürültüsünden sonra yağmur yağacağını bilir.

Kediler ve köpekler vücut ısılarını, vücut yağlarına ve kürklerine borçludur. Kış aylarında daha fazla uyuyarak ya da miskinlik yaparak zaman geçirmeleri, daha az kalori yakmaya çalışmalarından kaynaklanır.

Bunların yanı sıra, güneş ışınlarının eğilmesi ve kış aylarıyla daha da azalması sonucu, kedi ve köpeklerde de tıpkı bizlerdeki gibi serotonin salgılanması azalır ve daha depresif bir ruh hali baş göstermeye başlar. Tabi ki, soğuğa karşı alışkın ve dayanıklı bazı cins kedi ve köpekler de vardır. Örneğin; Maine Coon veya Sibirya kedisi tüy yapısı gereği soğuğa daha dayanıklıdır ayrıca nesiller boyu soğuğa alışmış olduğundan diğer cinslere göre soğukta daha avantajlıdır. Bu sebeple bu cinsler soğuk havalarda depresyona girmek yerine durumdan memnun olabilirler.

Aslında depresyonun en bilinen belirtisi davranışlarda değişiklik ve her zamanki rutinini bozma olarak söylenebilir. Tuvalet alışkanlığındaki değişiklikler bu duruma örnek gösterilebilir. Yapmaması gerektiğini bildiği halde koltuğun altına tuvaletini yapması veya yatağın üzerine aynı şekilde tuvaletini yapması genelde görülen kaygı bozukluğuna dayalı davranış bozukluklarıdır.

Bunun dışında mobilyaların üzerine koku bırakmak için idrarını püskürtmesi, koltuklarının üzerinde tırnaklarını onlara geçirerek ve onlara zarar vererek genleşmesi, olmadık anda direk size ya da evdekilere veya misafire karşı sinirli tepkiler vermesi, diğer evcil hayvanlara karşı agresif davranışlar sergilemesi, miyavlamada veya havlamada artış, size veya evdekilere karşı sinirli olmasının yanı sıra aşırı düşkünlük göstermesi, etraftan gelen gürültülere ani tepki vermesi, ya da duyduğu her seste yerinden zıplaması, oyun oynama istememesi, dışarı çıkmak istememesi, kulakların genelde arkaya doğru bükülmüş olması, birden koltuğun ya da yatağın altına saklanma ihtiyacı, durmadan size sürtünme ihtiyacı duyması, kucağa alınma isteği olarak sıralanabilir.

Özellikle açık havada yaşayan köpekler, bahar geçişine bağlı havanın ısınmasıyla birlikte tüy değiştirme dönemine girerler. Kış için oluşturdukları sık ve koruyucu tüyler, artık sıcak havalarla birlikte dökülecek, daha seyrek ve daha ince olan yazlık tüyler çıkacaktır. Bu klima adaptasyonu sürecinde dostlarımızı sık sık tarayarak, dökülecek olan kışlık tüyleri hızlı bir şekilde onlardan uzaklaştırıp işlerini kolaylaştırabiliriz. Ayrıca bu dönemde somon yağı ya da derin deniz balığı tabletleri veya likit formları tüy ve deri bütünlüğüne takviye olması açısından dostlarımızın yemeklerine katılabilir.

katılabilir.

Kediler ve köpekler sonbahar ve ilkbahar aylarında normalden daha çok tüy döker. Bu durum özellikle kedilerin doğasının bir gereği olsada aşırı hallerde depresyon belirtisi olarak değerlendirilebilir. Eğer evin çeşitli yerlerinde tüy yumakları görüyorsanız, veterinerinize danışarak bu durum için üretilen özel mamalardan destek alabilirsiniz.

Yaşça büyük kediler

Yaşça daha ileri yaşlarda olan kedilerde sonbaharda hormonların salgılanması daha da azaldığından kemiklerinde ağrı olabilir. Onu rahat ettirmek için gerekli ilaç takviyesini sağlayabilir ve köşesine biraz daha yumuşak yastıklar ve yumuşak bir battaniye koyabilirsiniz.

Kedi ve Köpekler Neden Depresyona Giriyor?

Peki depresyonun nedenleri nelerdir? Sorumuzun birçok cevabı olabilir.

Alıştığı ortamdan veya evden başka bir yere taşınma
Eve gelen yeni evcil dostlar
Eğer birden fazla evcil varsa,aradaki rekabet
Evinize dışarıdan sızan tacizci bir kedi veya köpek
Rahatsız edici tasma kullanımı veya kıyafet
Evde fazla mobilya ve eşya olması ya da dekorasyon hataları
Rutininizdeki değişiklikler
Evinize gelen bir misafir ya da tanımadığı bir kişi
Yeni bir bebeğin doğması
Yan komşunuzda ya da yakın çevrenizde çok sayıda başka kedi veya köpek olması
Kısırlaştırılmamış sokak hayvanlarının çiftleşme ısrarı

Soğuk algınlığı ve solunum yolu hastalıkları

Gece ve gündüz ısı farkının yüksek olduğu bahar aylarında insan popülasyonunda nasıl bulaşıcı solunum yolu hastalıkları yayılıyorsa kedi ve köpeklerde de aynı dönemde bu tip hastalıklar görülebilmektedir. Özellikle bahçede yaşayan köpeklerde yağmur ve rüzgardan korumak amacıyla kulübeler sağlamlaştırmalı ve ıslanan köpekler aralıklı olarak kurulanmalıdır. Bu dönem içerisinde likit ya da tablet vitaminleri kullanarak dostlarımızın bahar geçişindeki dirençleri kuvvetlendirilebilir. Özellikle öksürük ve burun akıntısıyla karakterize bir hastalık hali tespit edilirse hemen veteriner hekime başvurulmalıdır.

Psikolojik Problemler

Birçok psikolojik rahatsızlık kedilerde ve köpeklerde halsizlik ve iştahsızlığa sebep olabilir. Psikolojik bozukluklardan dolayı olan iştahsızlık ve halsizlik çok fazla belirti göstermez. İştahsızlık ve halsizliğin yanı sıra birtakım davranış bozuklukları da varsa, psikolojik bir rahatsızlık olduğunu anlayabilirsiniz. Köpek ve kedilerin psikolojik sorunları birçok farklı sebep sonucu ortaya çıkabilir. Bunların başında aile değişikliği, ani ortam değişikliği, aileye yeni bir bireyin dahil olması, yatak ve kedi tarafından kullanılan nesnelerin yerinin değişmesi, kendisine olan ilginin azalması, ona karşı yapılan sert davranışlar ani bir travma ile psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir. Bütün bunlar dostumuzda halsizlik ve iştahsızlığa neden olabilir. Bu ruh hali uzun bir süreçte kendiliğinden, kısa bir süreçte problemin ortadan kalkması ile çözülebilir. Fakat bu durum uzun süre devam ederse kedilerin gerekli besini alamadığı için farklı sağlık sorunlarına yol açabilir.

Fiziksel Rahatsızlıklar

Birçok sağlık sorunu dostlarımızın depresif davranmasına yol açabilir. Az önce de belirtildiği gibi; depresyon belirtileri ile hastalık belirtileri benzer nitelik taşıdığı için davranışları değişen dostlarımızın veteriner hekimler tarafından muayene edilmesi önemlidir. Hastalıklar nedeniyle depresyon belirtileri gözlemlenirse dahi tedavi sürecinden sonra eski neşeli ve hareketli günlerine döneceklerdir.

Kayıplar

Köpekler ve kediler insanlarla da diğer evcillerle de derin bağlar kurabilirler. Aile bireylerinden birinin artık hayatlarında olmaması köpeklerin depresyona girmesine neden olabilir. Çok bariz bir şekilde gözlemlenemese de köpek ve kedilerin kendine has bir yas tutma şekilleri olduğu düşünülmektedir. Oyun arkadaşlarının artık onlarla ilgilenmemesi, sevdikleri kişilerin eve gelmemesi vb. durum onların psikolojilerinde dönemsel değişiklikler yaratabilir.

Çevresel Değişiklikler

Yeni bir eve taşınmak, alıştıkları düzende belirgin farklılıklar yaratmak ve hatta iklim değişiklikleri dahi normal şartlarda mutlu bir köpeğin depresif davranışlar sergilemesine neden olabilir. Dramatik değişikliklere uyum sağlamaları için zaman tanınması gerekir. Hayatlarında belirgin değişimler olduysa ve bu değişimlerin ardından davranışları her zamankinden farklı bir hal aldıysa veteriner hekimlerin önerilerinin değerlendirilmesi, sürece alışmalarının kolaylaştırılması tavsiye edilir.

Sahiplerinin Psikolojisi

Köpek ve kedilerde depresyon nedenleri arasında sahiplerinin psikolojilerinin etkisi olduğu da düşünülmektedir. Bazı dostlarımız sahiplerinin üzüntülerinden etkilenebilirler. Hatta insanların stresinin onları da strese soktuğunu gösteren bazı araştırmalar bulunmaktadır. Sahipleri uzun süreli streste olan kedi ve köpeklerde de kortizol seviyesinin yükseldiği gözlemlenmiştir. Tüm bunlara ek olarak sahipleri ile etkili bir iletişim kuramayan, onlarla yeterince zaman geçirmeyen, gördükleri ilgide azalma olan dostlarımızda da depresyon belirtilerinin gözlemlenebileceği bilinmektedir.

Kedi ve Köpeklerde Depresyon Nasıl Geçer?

Her zaman ilgi duydukları aktivitelere kayıtsız kalmaya başlayan ve alışılagelmişin dışında davrandıklarında belli sorunların olduğu düşünülmelidir. Depresyon belirtileri görüldüğünde ilk yapılması gereken veteriner hekimlere danışmak, kedi ve köpeğinizin genel sağlık durumunu kontrol ettirmektir. Herhangi bir sağlık sorunu yoksa onları mutlu edecek çeşitli adımların atılması harika bir tercih olacaktır.

Rutinlere bağlı kalmak kaydıyla onlarla daha çok zaman geçirilmesi gerekir. Sevgi dolu konuşmalar ve oyunlar için ayrılan daha çok zaman onları yeniden neşeli bir ruh haline kavuşturulabilir. Bu süreçte egzersiz sürelerinin artırılması, birlikte yürüyüşlerin yapılıp aktivitelere katılım sağlanması da oldukça faydalı olacaktır. Gerek zamansızlık gerekse gün içerisindeki yorgunluk nedeniyle özellikle köpeklerin günlük yürüyüşleri tuvalet ihtiyaçlarını ihmal edilmemelidir. Sahipleri ile etkileşim ihtiyaçlarının karşılanmaması, oldukça duygusal yapıdaki köpek ve kedileri depresyona sokabiliyor. Dolayısıyla onların daha enerjik ve mutlu olabilmesi adına atılması gereken en önemli adımların başında da insan etkileşimlerini artırmak geliyor.

Son olarak küçük bir hatırlatma yapmak istiyoruz. Köpekler insanlara kedilerden daha hızlı bir şekilde bağlanırlar. Yavruluk döneminde de olsalar yetişkin de olsalar deneyimledikleri davranışların devamlılığını beklerler. Devamlılığını göremedikleri davranışlar karşısında da üzülebilirler. Ayrıca kediler de insanlara köpekler kadar düşkün olmasa da rutinlerine oldukça düşkündür. Bu nedenle eğer rutinleri bozulduysa veya ilginiz azaldıysa depresyona girmesinin başlıca nedeni bu olabilir.

Referanslar